Kadir İncesu’nun Arguvan ve Köyleri Eğitim Kültür Vakfı Başkanı Mehmet Kızıldaş ile yaptığı ve Gazete Kadıköy’de (16-22 Mart 2012) yayınlanan söyleşisi…
‘Amacımız, Arguvan kültürünü yaşatmak’
Kadir İncesu
kincesu@gmail.com
Fotoğraflar: Kadir İncesu
kincesu@gmail.com
Fotoğraflar: Kadir İncesu
Arguvan’ı sadece ülkemiz değil, dünya tanıyor, türküleriyle... Arguvan’da 2003 yılından beri türkü festivali düzenleniyor. Festival iki yıldır da uluslararası boyutta yapılıyor. Çeşitli ülkelerden gelen sanatçı ve gruplar Arguvan’daki Nâzım Hikmet Meydanında türkülerini söylüyor… Festivali izlemeye de sadece ülkemizden değil, yurtdışından da türkü dostları geliyor… İstanbul’daki Arguvanlıların büyük çoğunluğu Kadıköy’de yaşıyor.
Eğer bir gün Hacı Engüzel ile bir yerlerde karşılaşırsanız mutlaka türkü söyletin… Hayır demesine bakmayın.. Israr edin. “Dereye Aşağı” yı söylesin örneğin.. İşte o zaman anlarsınız Arguvan türkülerinin ne olduğunu:
Eğer bir gün Hacı Engüzel ile bir yerlerde karşılaşırsanız mutlaka türkü söyletin… Hayır demesine bakmayın.. Israr edin. “Dereye Aşağı” yı söylesin örneğin.. İşte o zaman anlarsınız Arguvan türkülerinin ne olduğunu:
Dereye aşağı iğde ağaçlar
uyanmış erkenden ötüyü guşlar
Azrail can yerine can alsa
Yiğit sevdiğine bir can bağışlar
Gözlerini örtsün engin bir diyar
Mezarım dağlarda kalsın yadigar
Ellerin yari gelip geçtikçe
Gurbet yollarımı bağlar da gider
Sen arifsin ne dediğin bilirsin
Yaralı gönlüme merhem olursun
Her daim her daim mahsun durursun
Şadeyle gönlümü gül bazı bazı
uyanmış erkenden ötüyü guşlar
Azrail can yerine can alsa
Yiğit sevdiğine bir can bağışlar
Gözlerini örtsün engin bir diyar
Mezarım dağlarda kalsın yadigar
Ellerin yari gelip geçtikçe
Gurbet yollarımı bağlar da gider
Sen arifsin ne dediğin bilirsin
Yaralı gönlüme merhem olursun
Her daim her daim mahsun durursun
Şadeyle gönlümü gül bazı bazı
Arguvan ve Köyleri Eğitim Kültür Vakfı da Bostancı’da bulunuyor… Ocak ayı içersinde yapılan genel kurulda ikinci kez vakıf başkanlığına getirilen Mehmet Kızıldaş ile vakfın çalışmaları, türküler ve Arguvan üzerine söyleştik.
Arguvan ve Köyleri Eğitim Kültür Vakfı'nın kuruluş süreci ve amacını anlatır mısınız? Arguvan ve Köyleri Eğitim, kültür Vakfı 1995 yılında kuruldu. Vakıf merkezimiz Kadıköy ilçesi Bostancı Mahallesi Küçük Yol Sokak 3/2 adresinde bulunmaktadır. Arguvan kültürünün, yaşatılmasına ve yayılmasına katkıda bulunmak Arguvanlılar arasında sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik alanlarda kolektif çalışmalar yaparak hemşerilerimiz arasında dayanışmanın-iletişimin sağlanması, kurumsal ve toplumsal boyutlarda işbirliğini güçlendirmek amacıyla kuruldu.
Vakfınız ne gibi çalışmalar yapıyor?
Vakfımız eğitim ve kültür vakfı, Arguvan kültürüyle ilgili çok sayıda kültürel çalışmalar yapıldı. Arguvan halk oyunları kitap ve cd haline getirildi. Arguvan Ezgileri, Muharrem Temiz tarafından “Arguvan Ezgileri1” ve “Arguvan Ezgileri2” olarak notaya alındı. Arguvan türküleri geniş bir şekilde Hüseyin Şahin ve Süleyman Özerol tarafından kitap olarak hazırlandı. Arguvan giyim kültürü Volkan Aslan tarafından kaleme alındı. Bu çalışmalar vakfımız tarafından ismi geçen dostlarımızla ortak çalışma sonunda hazırlandı. Bizim ayrıca 3 ayda bir çıkardığımız Arguvan Olgusu dergimiz var. Yüksek okulda okuyan ihtiyaç sahibi 111 öğrencimize, burs olanağı sağlıyoruz. Ayrıca Vakıf merkezimizde bağlama, piyano, gitar, keman dalında, uzman öğretmenlerimizden kurs verilmektedir. Vakıf merkezimizde güncel konulara, yeni yayınlanan kitaplara ilişkin paneller söyleşiler Arguvanlı sanatçı dostlarımızdan dinletiler sunuyoruz. Dernek başkanları, kurucularımız, Arguvanlı yazar, sanatçı ressam gazeteci, radyocu, televizyoncu ve şairlerle zaman zaman bir araya geliyoruz
Arguvan'ın en önemli değeri türküler... Arguvan türkülerinin özelliği nedir?
Anadolu’nun, coğrafik anlamda küçük olan bölgesi Arguvan ulusal ve uluslararası arenada neden bu ölçüde büyük olması sorusuna cevap, sevgi ve hoş görüyü en yalın ve berrak biçim de, müzik yoluyla insanlara aktarmasıdır. Arguvan ağzı türkülerde kin, nefret, şiddet ve öç almayı bulamazsınız. Yaşamın içerisinden çıkmış olan Arguvan ağzı türküler birçok motifle bezenmiştir. Bu ezgilerde herkes kendinden mutlaka bir şeyler bulur. Arguvan türküleri: bazen sevda bazen hasret, ayrılık, yoksulluk, fakirlik, bazen de acıların, dertlerin, dile getirildiği motiflerden oluşur. Yaşantımızda kimi zaman hon türküsü, kimi zaman el taşında bulgur ezgisi, kimi zaman da ağıt olarak karşımıza çıkar, bir bakıma yaşamın ta kendisidir.
Arguvanlılar türkülerine yeteri kadar sahip çıkabiliyor mu?
Arguvan türküleri ünlü sanatçılarımız tarafından özüne sadık kalarak seslendirilmektedir. Ama son zamanlarda piyasada, Arguvan kültürünü tanımayan kişiler türkülerimizin özüne sadık kalmadan sözcüklerin söylenişinden bi haber seslendirmekteler, bizler her platform da ve ortamda bu yanlışlıkları dile getiriyoruz.
Arguvan’ı da anlatır mısınız, bilmeyenler için?
Arguvan 1954 yılında ilçe olmuştur, 2700 kişi yaşamaktadır. Şehir dışına ve yurt dışına çok sayıda göç vermiştir. Başlıca geçim kaynağı tarım, hayvancılık ve meyveciliktir. Arguvan da okuma yazma oranı oldukça yüksektir. Arguvan insanının; Türkü, Kürdü, Alevisi, Sünnisi hepsinin ortak paydası demokrat, çağdaş, aydın ve yüreği insan sevgisiyle dolu olmasıdır.
Önemli bir etkinliğiniz de Arguvan Türküleri Ses Yarışması… Geleneksel hale getirdiğimiz Arguvan türküleri ses yarışmasının 12. yapacağız.Arguvan türkülerini otantik yapısına uygun haliyle müzik kamuoyuna taşımak, Arguvan türkülerini amatörce söyleyen, sesi ve kulağı iyi olan kişileri halk müziği camiasına kazandırmaktır. Arguvan ve Köyleri halk kültür ürünlerinin derlenmesine katkıda bulunmaktır. Bu güne kadar birinci olan yarışmacılarımız şöyle sıralanmakta: Sercan Direk, Altun Aydemir, Çiğdem Kaya, Fadime Erbek, Nilüfer Sarıdaş, Orhan Artan, Seval Eroğlu, Hıdır Göksu, Yasemin Yurduşen, Metin Erbek ve Hakan Çakmak. Birinci olan yarışmacılarımız sonraki yıllarda, çeşitli radyo, televizyonlarda program yapmaktalar. Ayrıca müzik alanında iyi yerlere gelenler, akademik kariyer yapanlar oldu.
Dünyada eşi benzeri olmayan bir festival düzenliyorsunuz: Arguvan Türkü festivali… Bu yıl için neler planlıyorsunuz?
Uluslararası Arguvan Türkü Festivali 2003 yılından bu yana düzenleniyor. Festivali düzenlemekteki amacımız Arguvan kültürünün yaşatılması, yayılması, gelecek nesillere aktarılması ve daha zenginleşmesini sağlamak. Festival, Arguvan’a her alanda çok şey katmıştır, özellikle Arguvan’ın kamuoyunda tanınırlığını sağlamıştır.
Uluslararası Arguvan Türkü Festivali 2003 yılından bu yana düzenleniyor. Festivali düzenlemekteki amacımız Arguvan kültürünün yaşatılması, yayılması, gelecek nesillere aktarılması ve daha zenginleşmesini sağlamak. Festival, Arguvan’a her alanda çok şey katmıştır, özellikle Arguvan’ın kamuoyunda tanınırlığını sağlamıştır.
Ekonomik alanda yine önemli ölçüde katkı sağlamıştır. Hepsinden önemlisi çok sayıda Arguvanlıyı, Arguvan kültürüyle barışık türkü severi, bir araya getirmektedir. Şehir dışında, ülke dışında yaşayan hemşerilerimiz izin ve tatillerini festivale göre ayarlamaktadırlar.
Festivalimize halk müziği alanında önemli yerlere gelmiş, kendi alanlarında uzman olmuş çok sayıda sanatçı dostumuz katılmıştır.
Bunlardan bazıları: Arif Sağ, Musa Eroğlu, Belkıs Akkale, Sabahat Akkiraz, Muharrem Temiz, Cengiz Özkan, Ali Asker Aynur Doğan, Erkan Oğur- İsmayil Hakkıdemircioğlu, Erdal Erzincan, Edip Akbayram, Ferhat Tunç, Güler Duman, Pınar Sağ, Tolga Sağ Kıvırcık Ali, Tolga Çandar, Hüseyin Turan, Mustafa Özarslan, Erol Parlak, Erol Köker, Erhan Yılmaz, Gani Pekşen, Selahattin Alpay, Grup Yorum, Sevcan Orhan, Emre Saltuk, Nurettin Rençber gibi daha çok sayıda sanatçı dostumuzun yanında Azerbaycan, Hindistan, Yunanistan, Ermenistan Makedonya’dan ve Kızılderili grup Pucaramanta katıldılar.
Çeşitli tiyatro grupları oyunlarını sergilediler. Karikatür ve resim sergileri açıldı. Köylere geziler düzenlendi.
Güncel konulara yönelik panel ve söyleşiler düzenlendi. Konuşmacılardan bazıları şöyle: Rahmetli Hrant Dink, Tarık Akan, Oral Çalışlar, Zeynep Çalışlar, Prof. İbrahim Kaboglu, Nuray Mert, Burhan Sönmez, Turan Eser, Ertuğrul Kürkçü, Miyase İlknur gibi isimler katıldılar.
Ayrıca halk edebiyatının önde gelen şairleri ile söyleşiler yapıldı. Arife Kalender, Ahmet Telli, Haydar Ergülen ve Betül Tarıman katıldılar.
Buradan, bu güne kadar yapılan festivallerimiz de emeği geçen, ekonomik anlamda katkı sunan tüm dostlarımıza ve katılan bütün sanatçılara sizlerin aracılığıyla bir kez daha teşekkür ederiz.