Kendisine Tanrı tarafından batın bilgisi (Ledün İlmi - Hakikat ilmi - Gerçek ilmi) verilmiş diye anlatılır. Dar zamanlarda imdada yetiştiğine inanılır ve bir peygamber ermiş kişi olarak anlatılır...
Ölümsüzlüğü ile ilgili bilgi bulunmamakla, halk inanışlarına göre, Hızır İSRAFİL ‘’ölüm meleği’’ ile görüştükten sonra yer yüzünde Allah’ın dinini koruyup kollamak için ölümsüzlüğe ulaşır diye anlatılır...
-Yahudi Süryani kaynaklara göre;
Peygamberliğinden bahsedilen (İskender Zülkarney) insana ebedi hayat veren bir çeşme olduğunu alimlerinden öğrenir ve inanır… Bunu aramak için askerleriyle yola çıkar, yolda başına gelen doğal olaylar nedeniyle askerlerini kaybeder, yanında yalnız aşçısı olduğu söylenen ‘’HIZIR kalır. Karınlarını doyurup biraz istirahat etmek için bir çeşme kenarında konaklarlar, aşçısı beraberinde getirdikleri yiyecekleri hazırlamak için çeşmenin başına gider, orada olan tuzlu balığı yıkamak için suya uzattığında balık suya değer değmez canlanır ve suya atlar, atlar atlamaz da kaybolur. Aşçı bu suyun aranan su olduğunu inanır ve bir miktar da içer ve gelip
Zülkarney’ e anlatır. Zülkarney de aynı çeşmeden içmek ister ve kalktığında çeşmeyi yerinde göremez…
-İslami kaynaklarda ki Mevcut metinler Şöyle söyler;
Zulkarney halasının oğlu olan Hızır la, ebedi hayat veren, insan üstü güç kazandıran bu çeşmeyi birlikte aramaya çıkar. Zülkarney halasının oğlu Hızır la askerlerinin refakatinde yolculuğa başlar, yolda bir fırtına yüzünden Zülkarney ve Hızır askerlerden ayrı düşerler. Bir hayli meşakkattan sonra buldukları hayat çeşmesinin yeri olan karanlıklar diyarına gelirler, çeşmenin yerini aramak için, Zülkarney bir tarafa Hızır bir tarafa ayrılırlar ve uzun maceralardan sonra günlerce yol alırlar. Bir gün Hızır ilahi bir ses duyar ve bir nur görür ve bu sesin kendini çektiği yere varınca hayat çeşmesini görür, suyundan içer ve yıkanır da. Hem ebedi hayata kavuşur hem de insan üstü güç ve kabiliyetler kazanır…
Zülkarney’i arar bulur durumu ona anlatır dönüp çeşmeyi ararlar, fakat bir türlü çeşmeyi yerinde bulamazlar.
Zülkarney makamına döndükten bir müddet sonra ölür..
Zülkarney 124 nebiden birisi olarak Kuran da adı geçer. Yani Peygamber olarak bilinir…
Zülkarney kaynaklarda görüldüğü gibi, -NUH Aleisselamın torunu YUHA’ nın soyundan geldiği söylenir…
Bir çok kaynaklarda ve KURAN da dinsel ve din dışı pek çok yapıtlarda, Hızır dan İlyas dan İskender
Zulkarney den ve ilişkilerinden de söz edilir…
Hızır Aleisselam, Zulkarney’ den sonra;
-İbrahim Halilüllah
-H.Musa
-H.İsa
-Hatta Haz Muhammet le de buluştuğu görüştüğü bazı kaynaklarda da anlatılır.
Haz Muhammed bir hadisin de, oturduğu yer otsuz bir yer, o kalkıp gittikten sonra yerleri yemyeşil otlarla dalgalanır der…
Büyük tasavvuf adamı ‘Muhiddin Arabi’ (El fütühat ül mekkiye) adlı yapıtında Hızır la ilgili rumuzlara oldukça yer verir…
Muhuddin Arabi 11, yy sonlarında yaşamıştır…
Hacı Bektaş Veli, adına yazılan velayetname nin 75, sayfasında Hızır’ın kendini ziyaret ettiği yazılı ve müsaip ‘’yol kardeş’’ olduklarından da bahsedilir…
Evliya Çelebi; Seyahatname sinde Hızır’ın Anadolu da çeşitli yerlerde mucizeler göstermiş olduğu anlatılır..
Evliya Çelebi 16 yy da yaşamış...
KURAN da (KEHF) suresinin 60-80 ayete kadar Musa Peygamber’i sınava çeken genç görünümlü birisinin HIZIR Aleyisselam olduğu söylenir. Bu sınavın yapıldığı yer ise (Cebelitarık Boğazı) denilmekte…
Halk arasında anlatıldığı gibi, (HIZIR ) Su da -Kara da- Hava da) Allah’ın halifesi vekilidir. Darda sıkıntılarda kalanlara çağrıldığında yardıma gelir diye anlatılır…
Yine rivayete göre,
-İbrahim Ethem
-Maruf Kerhi
-Bisri Hafi bunların yazılanlara göre Hızır la karşılaştığı denilmekte..
Ayağında kırmızı pabuçlar,
Üzerinde çiçeklerden örülmüş cüppesi
Ak sakallı nur yüzlü bir yaşlı olarak görünmelerinin yanında başka donlarda da göründüğü anlatılır…
Eski takvime göre ‘30 Ocak 2. Şubat ML (13-14-15) Şubat’ günlerinde oruç tutarlar ve sonunda ‘Hızır hediği, Kömbesi’ pişirip konu komşuya dağıtırlar ve kurban kesip cem de yapanlar olur...
Yetişkin gençler arasında oruç günlerinde su içmeden yatıp rüyada su verecek birisi niyet edilir…
Anadolu Alevilerine göre ayrıca 5-6 Mayıs da her yıl iki günü birbirine bağlayan, kardeşi veya arkadaşı (İLYAS’ la- HIZIR) yeryüzünde buluşup tabiat’a canlılık verirler diye inanılır…
Edirne Bektaşileri, batı ve güney Anadolu tahtacıları-Çepniler - Orta Anadolu Kızılbaş Alevileri, aşağı yukarı aynı anlamda kutlarlar, Lokmalar edilir, oruçlar tutulur ve cemler düzenlerler.
Bu günün adına da, ‘Sohbet ve şenlik bayramı der kutlarlar…
Hızır Haftası Bayramınız kutlu ve gelecek güzel günlerin habercisi olsun dileğimle.
Saygılar…