Malatya Valiliği binasının önündeki kapalı çarşının üstüne, eski görünümlü ahşaptan, üç yanı kapalı, bir yanı ve üstü açık, penceresinde camları olan bir oda kondurulmuş. Odanın içinde sedirler, iskemleler, sini, ibrik, çıra, çarık, heybe gibi eskiyi çağrıştıran eşyalar var. Yere, Yörük motifli bir halı serilmiş. Duvarlarda Malatya Valiliği İl Özel İdaresine bağlı KUDEB ( Koruma Uygulama Denetim Bürosu )’in tasarlayıp bastırdığı afişler asılı. Afişlerde: “ Her Şey Kaybolmadan” ana sloganına bağlı olarak “Anılarınızı Yazın”, “Geleceğe Not Düşün”, “Kaybolan Bizim Yaşamımız”, “ Yazın, zamana Meydan Okuyun” sloganlarının ilginç ve anlamlı fotoğraflarla kotarılarak tasarlanmış renkli görüntüler yer alıyor. Kürsüde ve kürsünün yanındaki masada olmak üzere kalın iki tane de defter var, yazılmayı bekleyen. KUDEB görevlileri, ev sahibi heyecanı ve telaşıyla her şeyin düzenli olması için uğraşıyorlar. KUDEB’den Hilal Hanım’ı ve ÇEKÜL Vakfı Malatya Şubesi Başkanı Bekir SÖZEN’i görüyorum.
Tören başlamadan KUDEB Başkanı Levent İskenderoğlu ile kısa bir söyleşi yapıyoruz. Kentin kültürünün kaybolmadan kayıt altına alınmasını söyleyerek şöyle sürdürüyor sözlerini. “Zaman soyuttur. Bu soyut kavramı somutlaştırmanın yolları çok elbet. Biz bunlardan birini hızla gerçekleştirmeye koyulduk. Eski konakları, camileri, kiliseleri, hamamları, köprüleri… Yani tarih, kültür ve sanat değeri olan yapıları, eşyaları koruma altına alıyoruz. İyileştirilmesi, onarılması ve gelecek kuşaklara bırakılmasını sağlamayı hedefliyoruz. Bu konularda gayret göstererek soyut zamanı, bu değerlerde somutlaştıracağımızı biliyoruz. Bu konularda Sayın Valimiz Ulvi SARAN’ın çok önemli desteğini görüyoruz.” diyor. Şu anda başlattığınız etkinlikle neler yapacaksınız, diyorum. Levent İskenderoğlu: “ Otuz yaş altı insanlarımızın, bu defterlere hayallerini yazmasını istiyoruz. Otuz yaş üstü insanlarımızın da diğer deftere anılarını yazmalarını istiyoruz. Hatta sesli ve görüntülü kayıt da yapacağız. Buraya gelemeyecek derecede yaşlı ve hasta olanların ayağına biz gideceğiz. Bu birim İnönü Kapalı Çarşısının üstünde on gün kadar kalacak. Sonra, ilçeleri dolaşarak insanlarımızın hayallerini ve anılarını kaydedeceğiz. Ondan sonra da Beş Konaklar’daki KUDEB’e gelerek hayallerini ve anılarını ölümsüzleştirebilecekler.” diyor.
Malatya Valisi Ulvi SARAN geliyor ve kısa, doğaçlama, içten olduğu her vurgusundan anlaşılan bir konuşma yapıyor: “ Belleğini yitiren bir insanın ne kadar zavallı, acınacak, başkalarının yardımı olmaksızın yaşamını sürdüremeyecek bir varlık olduğu düşünülürse; bir kentin de belleği o derece önem kazanır. Kentin belleği binalarda, eşyalarda, yazılı kaynaklarda birikebilir ve saklanabilir. KUDEB; kırk yedi noktada çalışma yapıyor. Sokak iyileştirmesi projesiyle eski yapılarımızı kurtarıyoruz. Pek çok ilçe ve beldemizde çalışmalar sürüyor. Bir de canlı kaynaklarımız var ki bu canlı kaynaklarımızı bir gün kaybetmemiz kaçınılmazdır. İşte bu değerlerimizi kaybetmeden geleneklerimizi, yaşam biçimimizi, kültürel değerlerimizi belgelemek istiyoruz. Söz, uçar; yazı, kalır. Yazıyla, ses ve görüntü kaydıyla bu kültürel değerlerimizi kaydedeceğiz. İlerde de kitaplaştıracağız. Bu konuda KUDEB’in, KUDEB Başkanı Levent İskenderoğlu’nun özverili gayretleri çok önemlidir. Bu proje de Türkiye’de bir ilktir.” dedi. Vatandaşlardan konuşmak isteyen var mı, dedi. Bir öğretmen, çocukluğundaki Malatya’yı anlattı. Özellikle mimari yapının daha rahat, sağlıklı olduğunu, eskiden insanların apartmanlarda boğulmadıklarını vurguladı. Konuşmaların ardından Nostalji Cafe’den gelen kahveler yudumlandı. Çevreden gelen insanların yoğun ilgisini ve takdirini topladı kent belleği projesi.
KUDEB Başkanı Levent İskenderoğlu’nun kent belleği anı defterine yazdıkları duygusal, içten sözleri: “ Şehirler, yaşar; şehirler, biriktirir. İçimizden akıp geçen kaç şehir var? Ayağımın altında sertliğini, rengini, eğimini ve doğallığını hissettiğim kaç şehir? Doğal taşlar, cumbalar, selamlar her sabah birbirini. Her sabah, gün doğduğunda sokağa uzanan soba boruları, isli puslu bir hava ve arasından süzülüp saçlarıma değen ışıklar. Kaçı kaldı bugüne? Kaçı kaybolup gitti iniltiler içinde? Kaçı yarım yamalak, kör topal bakar utanmaz yüzümüze bir bakın… Gazoz kapakları aşkına ne oldu bize? Neden kişiliksiz, kimliksiz olabilmek için bu kadar çaba gösterdik? Sorun, anlatsın şehir. Yarılsın karnı ölü atların. Nerede Malatya? Birbirine benzemek için birbiriyle yarışan, estetikten yoksun, üst üste biriken yığınlar oluşturduk ve hapsettik kendimizi o karanlık apartmanların arasına. Kaç sokak kaldı elimizde, bulgur kaynatıp serip kuruttuğumuz? Çocukların develeme yuvarladığı, bilye tokuşturduğu, sülü değnek oynadığı ve mevsim gazozlarına hasret minnet duyguları ile yaklaşan… Kaç ruh, incinmeden bu şehirde gezer oldu? Elimizde kalan kırıntılardır bunca cümleyi torunlarımıza anlamlı kılacak. Teyzeleri, amcaları, bibileri, emmileri; bayramları, cenazeleri, düğünleri, yaşanmışlıkları hatırlayalım. Zor da olsa kalıcı anılara dönüştürelim. Telden sardığınız her araba, dokunduğunuz her ahşap kapı, bulgur pilavına salladığınız her kaşık aşkına gelin; uçup gitmesin, solup dökülmesin anılarımız. Anılarımızı paylaşalım, çoğaltalım. Malatya’yı yaşatalım. “
Daha sonra basın bildirisi sunuldu:
“ Kent anı ve bellek defteri projesi Sayın Valimiz Doç. Dr. Ulvi SARAN’ın öncülüğünde başlatılmıştır. Türkiye’de ilk olma özelliği gösteren bir projedir. Sanayileşen dünyayla beraber hızla kaybetmeye başladığımız özümüze ait kültürel değerlerin, günümüzde altın değerinde olduğunu ve en azından, elimizde kalanların korunabilmesinin gelecek kuşaklara bırakabileceğimiz en büyük miras olduğunu belirtmek gerekir. Kültür; bir toplumun tarihsel süreç içerisinde ürettiği soyut ve somut tüm değerlere verilen isimdir. Kültür; aynı zamanda bizi biz yapan değerler bütünüdür. Kimlikli, kişilikli bir yaşamın temel yapı taşıdır. Malatya, Sayın Valimizin açık ufku ve geniş vizyonu sayesinde tarihinin en büyük kültürel kalkınma hamlesini gerçekleştiriyor. Bir yandan somut olarak, mevcut taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarımız; Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Uygulama Denetim Bürosu tarafından bir bir gün yüzüne çıkarılıp koruma altına alınıyor. Bu eserlerin restorasyonları yapılıyor. Diğer yandan, Malatya’mızın yazınsal ve görsel birikimi Kent Arşiv ve Araştırmaları Merkezince toplanarak arşivleniyor. Malatya kitaplığı projesi ile Malatya hakkında yazılmış kayda değer kitaplar taranarak önemli ve baskısı tükenmiş olanları yeniden basılıyor veya yayınlanma olanağı olmamış değerli telif eserler ile konusunda uzman kişilere yazdırılan ilimizi ilgilendiren önemli konulardaki kitaplar basılarak yazın ve düşüce hayatına katılıyor.
Bir kentin hafızasını korumak aslında geleceğini korumak anlamına gelir. Bizler, bunun farkında olanlar bu bağlamda gerekli gördüğümüz tüm adımları atıyoruz ve atmaya devam edeceğiz. Malatya’mıza, Anadolu’nun nadide kentine hizmet etmek bizleri onurlandırıyor. Kent Anı ve Bellek Defteri projesi ile kente ait anılar bir araya toplanacak, tazelenerek kalıcı hale getirilecek. Yazma olanağı olmayan vatandaşlarımıza sesli kayıt imkânı sunacağız. Proje merkezine kadar gelemeyecek durumda olan vatandaşlarımız, bize ulaşarak randevu almak suretiyle anılarını sesli ve görüntülü olarak kayıt altına aldırabilecekler. Gençlerimiz ise yaşadıkları kente ait hayallerini yazma fırsatı bulacak. Bütün bunlar kentin sözlü tarih araştırmalarının önemli bir adımını da oluşturacaktır.
Ayrıca tüm vatandaşlarımızdan ellerinde var olan ve Malatya’yı ilgilendiren belge bilgi ve fotoğrafları Kent Arşiv ve Araştırmaları Merkezine getirmelerini rica ediyoruz. Bu belge ve fotoğraflar merkezimizde kopyalanarak dijital ortamda kayıt altına alınıp asılları kendilerine verilecek ve kendi isimleri ile koruncaktır. Halkımızdan sağduyu ve destek bekliyoruz Bu bağlamda Malatya kentinin bu kültürel kalkınma hamlesinin öncüsü olan ve burada sayamadığımız daha birçok proje ile ilimizin sosyo ekonomik, sosyo kültürel yapısını güçlendirmeye yönelik gece gündüz çalışan ve bize yol gösteren Sayın Valimiz Doç. Dr. Ulvi Saran’ a minnet duyguları ile teşekkür ediyoruz. Saygılarımla.”
Levent İSKENDEROĞLU
Koruma Uygulama Denetim Bürosu (KUDEB) Başkanı
Sultan KILIÇ
SULTAN KILIÇ
vali ulvi saranın prensi levent iskenderoğlu kültür müdürlüğüne atanmak istiyor ulvi saranın malatyada nasıl bir iz bıraktığı ortada levent beyde onun yolunda gider yazık malatyay yazık aklı başında birini atayın daha dünkü elaman ya gercekten malatyta adına üzülüyorum