Yukarı Saz (Sazlıca)’ın en özgün, yaşlı ama genç halk dansları ekibi
Sultan KILIÇ
Yazının başlığı biraz tuhaf oldu değil mi? Biraz değil, epeyce tuhaf. Bu ekibi görseniz, siz de bana hak verir, bu yazıya bu tuhaf başlık iyi oturmuş dersiniz.
Yıllardır yakından izlemek, tanımak istediğim gerçek halk dansları ekibine nihayet kavuşuyorum.
Malatya’nın Hekimhan ilçesine bağlı Yukarı Saz (Sazlıca) köyünün bu sıcak insanlarının en büyüğü 75, en küçüğü ise 28 yaşında, yıl 2017 itibarıyla.
İlki 2009 yılında yapılan, arada iki yıl yapılamayan, bu yıl 2017’de de yedincisi gerçekleştirilen Hekimhan Ceviz, Maden ve Kültür Festivali’nde iki gün sahne alıyor bu ekip.
Köylerinde iş güç, yaşam savaşı içerisinde, düğünlerde çocukluklarından itibaren kendilerini halaylarda bulmuşlar. Oyunlarına yaşam biçimlerini yansıtmışlar.
Kadınlarda geleneksel giysi üç peşli kutmu (kutnu), işlik (içlik), altınlı gümüşlü kara puşulu (poşu) püsküllü fes, beyaz izar, kutmu (kutnu) şalvar, dokuma kuşak, minik beyaz çiçekli kırmızının hâkim olduğu önlük, beyaz çorap, kırmızı ve siyah yemeni. Erkeklerde beyaz gömlek, siyah yelek, kara şalvar, dokuma kuşak, köstek, sekiz köşeli şapka, beyaz çorap, siyah yemeni. Halay başının ve halay sonunun ellerinde pullu boncuklu kırmızı ipek mendiller… Sandıklarından bayramlıklarını çıkarıp giyerek gelmişler Hekimhan festival alanına.
Öyle ciddi, öyle özenli davranıyorlar ki bir gün önce festival meydanında halaylarını sergiledikleri halde ikinci gün, sahneye çıkmadan önce prova yapıyorlar. Koskoca meydanı sekizi oyuncu, ikisi de davulcuyla zurnacı olmak üzere on kişilik ekipleriyle dolduruyorlar. Onların sahneye çıkışıyla heybetlendiklerine tanık oluyoruz. İzleyenlerin hayranlıkları, takdirleri zorlamasız yansıyor alkış tufanına. Bir de alçakgönüllü ve cana yakınlar ki…
Hekimhan Belediye Başkanı Ali Seydi Millioğulları’nın eşi Pakize Millioğulları’nın bir buket çiçekle kendilerini teker teker kutlamalarından sonra sahneden mutlu ayrılıyorlar.
Oyunları bitince bu yaş ortalaması yüksek, yürekleri gencecik halk dansları ekibine görevliler, bir kenarda yer gösteriyorlar, yorulmuşlardır düşüncesiyle. Bir süre sonra yüzlerce genç, festival meydanında halaya durunca… İleri yaştaki bu genç ekip, yerinde duramıyor. Hiç oturmuyorlar; davul zurna sesi duyunca yerlerinde duramıyorlar. Yaşı genç olanlar, soluk soluğa kalıyor da bu şahane ekip, bana mısın demiyor.
KÜLTÜR BAKANLIĞI, DAVUL ZURNA SESİNİ DUYAR MI?
Türkiye genelinde her ilde mehter takımı oluşturularak hem de kadrolu beslenirken birkaç gösteri için. Müzikleriyle, figürleriyle, giyim kuşamlarıyla özgün; yaşları açısından, enerjileri açısından eşsiz ekibi neden desteklemez Malatya Büyükşehir Belediyesi ve Kültür Bakanlığı?
Özellikle Kültür Bakanlığı yetkililerinin bu eşsiz ekibe sahip çıkması, Türkiye’nin tanıtımında hazıra konarak ekipten yararlanması gerekmez mi? Özgün halk dansları ekibini maddi ve manevi açıdan desteklemeleri gerekmez mi? Giysilerini bile kendi çabalarıyla oluşturmak zorunda kalmışlar.
Bu özgün, özel ve güzel halk dansları ekibiyle sadece Yukarı Saz (Sazlıca) köyünün, sadece Hekimhan ilçesinin, sadece Malatya’nın tanıtımı değil, Türkiye’nin tanıtımını yapabilirsiniz. Hem de çok emek harcamanıza gerek kalmadan; zaten altyapı hazır. Dokuz yılda epeyce olgunlaşmış bir konumda. Kültür Bakanlığı, ne yapayım halk dansları ekibini, mehter takımı olsaydı sahip çıkardım, derse o başka. Hazıra konacaksınız, benden söylemesi.
Ekibin Kurucusu Yukarı Saz (Sazlıca) Köyü Muhtarı Hüseyin Ekiz, 1978 doğumluyum. İki dönemdir Yukarı Sazlıca muhtarıyım. 2009 yılında Hekimhan’da festival düzenleme toplantısı yapılmıştı. Festivalde nelerin yapılacağı konuşuldu. Köylerin folklor ekibi kurması gündeme geldi. Ben de bir kere kendimi ortaya atmış bulundum. Sonra nasıl kurarım, bu işten yüzümüzün akıyla nasıl çıkarız, diye kara kara düşünmeye başladım.
Yaşlı amcaların, bibilerin, ablaların uyumlu bir ekip oluşturduğunu görünce bana da bir güven geldi. Hekimhan Ceviz, Maden ve Kültür Festivallerinde pek çok ekip arasından üç yıl arka arkaya birinci oldu köyümüzün ekibi. Adı duyulan ekibimiz, üniversitelerden davet aldı. Ankara’da yirmi gün, Ankara’nın bütün semtlerini dolaşarak gösteri yaptık. Gösteri yapan ekibimiz büyük beğeni aldı, ilgi çekti. Özgün halk oyunları ekibimiz; ilimizi, ilçemizi, köyümüzü tanıttı. Bu özelliklere sahip bir ekip Türkiye’de yok bildiğim kadarıyla. Varsa da biz duymuş değiliz.
İşte Yukarı Sazlıca (Yukarı Saz) köyünün en özgün halk dansları ekibi:
Davulcu: Turan Yıldırım
Zurnacı: Kemal Güven
Emine Ekiz, 1955 doğumluyum yani 62 yaşındayım.
Abuzer Güven, 1965 doğumluyum. 15 yaşımdan beri düğünlerde halay çekiyorum. Daha doğrusu kendimi bildim bileli oynuyorum.
Zeynep Ekiz,1966 doğumluyum, 51 yaşındayım. İlk yıllarda bize çok sözler verildi. Sizi Avrupa’ya götüreceğiz, dediler. Çok söz veren, bağırıp çağıran oldu ama verilen sözler hiç tutulmadı. Tanıtımımız yarım bırakıldı.
Bayram Çelik, 1963 doğumluyum. Aklım yettiğinden beri, bir baktım ki millet oynuyor. Ben de oynamaya başladım. O gün bu gündür oynamaya devam ediyorum.
Gülşen Ekiz, 28 yaşındayım. Ekibin en küçüğü benim.
Cemal Bal, 1951 doğumluyum. 66 yaşındayım. Öyle kurs murs görmedik. Köy düğünlerimizde kendi kendimize oynayarak bugünlere geldik. Bizim yaşlarımızda olup da halk oyunları ekibi oluşturanlar yok herhalde. Bu açıdan Türkiye’de rakipsiziz, bildiğim kadarıyla.
Zeynep Çelik, ben 1942 doğumluyum. 75 yaşımdayım. Küçüklüğümüzden beri düğünlerde oynuyoruz. Ufacıktım, dayımın ağılında dayımın kızlarıyla toplaşır oynardık. Kızların erkeklerin gözünün önünde oynaması, eskiden biraz hoş karşılanmazdı. Kapıyı pencereyi kapatır, davul zurnanın sesiyle içeride oynardık. Sonra sözü dinlenen büyüklerimizden biri, buna son verdi. İyi ki de son vermiş, şimdi rahat rahat oynuyoruz. Köylerimizde öyle düğün halayı olur ki yüzlerce kadın, erkek, çocuk, yetişkin el ele, kol kola halaya katılır. Geniş bir halka oluşturulur.
Adıgüzel Beyaz, 1948 doğumluyum, 71 yaşındayım. Kendimi bildim bileli oynuyorum. Bugünlere geldik işte…
sultankilic44@hotmail.com