Dağlar, Rüzgar, Bir Deli Rüzgar ve Devrimci Gençlik Köprüsü

Ankara, 9 Haziran 2023; saat 03.00 sıralarında 2016 yılında düzenlediğim engellilerle ilgili dergiyi yeniden düzenledim, sonra yattım. Rüyamda bir şiir kurgusu ile uğraşıp durdum. Hem de üç dört kez uyuyup uyanıp devam ederek... Saat 09.00 sıralarında kalkıp rüyamda şiire verdiğim son biçimi kağıda yazdım.

Bir deli rüzgar gibi geçti zaman
Dizeler sıralandı bir bir

Yine yattım ve uyudum, uykumu alınca da kalktım, banyodan sonra kahvaltı yaptım.
Şiir bu iki dize ile mi kalacak, yoksa ikinci dizede belirttiğim gibi dizelerle mi sıralanacak? Bunu zamana bırakarak yarım yüzyıl öncesine dönmek istiyorum.
1972 yılı sonbaharında Urfa'da Yetiştirme Yurdunda göreve başladığım sıralarda Yansıma dergisine abone olmuştum. Bu derginin bir sayısında Ceyhun Atuf Kansu'nun bir anısı vardı. Kırklı yıllarda lisede öğrenciyken edebiyat öğretmeni derste tahtaya bir şiir yazar.

Başın öne eğilmesin
Aldırma gönül aldırma
Ağladığın duyulmasın
Aldırma gönül aldırma

Şiirin hangi şaire ait olduğunu sorar, öğrenciler düşünürler ama bilemezler. İkinci bir şiir yazar.
 
Başımda saçlarım kardır
Deli rüzgarlarım vardır
Ovalar bana çok dardır
Benim meskenim dağlardır

Yine sorar, öğrenciler yine bilemezler. Üçüncü şiiri yazar.

Mayıs ayların gülüdür
Taze bir çiçek dalıdır
İçerim ateş doludur
Mayısta gönlüm delidir

Öğrenciler bu şiirin de kime ait olduğunu bilemezler. Öğrenciler bu ölçülü şiirlerin hangi halk ozanlarına ait olduğunu düşünürlerken öğretmen, üç şiirin de Sabahattin Ali'ye ait olduğunu söyler.
Sabahattin Ali, Cumhuriyet dönemi öykücülerinin en önde gelenidir. Ceyhun Atuf Kansu bu yazısında onun şairlik yönünü, hem de heceyi kullanışını vurgulanmıştır.
Sabahattin Ali Dağlar şiirindeki, "Deli rüzgarların vardır" dizesi aklıma Şemsi Belli'yi getirdi.

Bakmayın boğazımdaki boyun bağına
Ben dağlardan gelmiş bir deli rüzgar
Kursağımda o dağların ekmeği
Kalemimde o dağların özleyişi var

1993 yılının baharından itibaren yakın zamana kadar Şemsi Belli hakkında yazdığım yazıları 2015 yılında, 'Bir Deli Rüzgar' adı altında kitap olarak yayınladım. Geçenlerde ISBN ve bandrolü almak için yeniden düzenledim ve Ekim ayında yayınlamayı düşünüyorum.
Sabahattin Ali, dağların 'deli rüzgarlarından' söz ederken Şemsi Belli kendisi için 'Deli Rüzgar' nitelemesini yapar. "Bakmayın boyun bağıma" derken kırsaldan geldiğini ve orayı unutmadığını işaret eder. Kültürel konuların değişime uğraması ile ilgili pek çok konuya değinir.

Bostanın suyunu çevir Zeyno
Başını bu yana çevirme
Fışkı o yanda, alaf o yanda
Loda gibi yığılmış kuru tezzekler
Başı tezekten yana cevir
Bu yana çevirme Zeyno
Ve devam eder...

Şemsi belli 1925 yılında Arguvan'ın Yenisu Kızıluşağı köyünde doğmuş, 11 Ekim 1995 tarihinde İstanbul'da aramızdan ayrılmıştır. Çok yönlü bir sanatçı olarak hareketli, üretken bir yapıya sahiptir. Öğretmenlikten gazeteciliğe, radyo televizyon programcılığından siyasetçiliğe, avukatlığa kadar...
"Kaç şairin şiiri bir akarsuya köprü yaptırmıştır?" sorusunu bir daha sormak durumundayım...Onun Anayaso şiiri üzerine 1969 yılında Boğaziçi’ne bir asma köprü yapımı gündemdedir. Aralarında Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan’ında bulunduğu farklı üniversiteden, farklı fraksiyonlardan pek çok devrimci genç, “Boğaza değil, Zap Suyu’na köprü” kampanyası başlatır. Hakkari'nin Zap suyuna bir köprü yaparlar. Köprü yıllarca, “ Devrimci Gençlik Köprüsü” Deniz Gezmiş Köprüsü” “Denizler Köprüsü”, Zap Suyu köprüsü adlarıyla anılır. Devrimci Gençlik Köprüsü, 1999 yılında 1999'da ‘kimliği bilinemeyen kişilerce’ havaya uçurulur. 2010 yılında duyarlı kişiler öncülüğünde yeniden yapılır.
Ankara'da Anayaso, Şavatalı Haso'nun sesini duymamakta ısrar edip, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun sorunlarını ihmal ederek hala İstanbul'a köprüler, yollar, kanallar, havaalanları yapma sevdasında...
Bir Deli Rüzgar, altmış yıla yakın bir zaman önce kitaplarıyla tanıdığım ve halk kültürü derleme ve araştırma çalışmalarında modelim oldu. Bugün de rüyama bile yansıdı ve bir şiir oluşturmam da öne çıktı. Daha önce de sözünü ettiğim gibi, iki dizede mi kalacağım devam edeceğim onu da zaman gösterecek…